وسوسه مواد مخدر
وسوسه مواد مخدر خود به خود به وجود نمی‌آید. بلکه شرایطی ایجاد می‌شود که به دنبال آن میل و اشتیاق شدید در فرد برای مصرف ایجاد می‌شود. میل و وسوسه از مهم ترین عوامل سوء مصرف مواد مخدر و لغزش محسوب می‌شود.
اگر نگران هستید که بعد از ترک اعتیاد، دچار لغزش شوید و به دنبال راه‌های پیشگیری از وسوسه مواد هستید، همراه ما باشید. در این مقاله با نکات و اصول مهمی آشنا می‌شوید که در جلوگیری از وسوسه مواد مخدر بسیار موثرند. کسانی که تجربه لغزش داشته‌اند با استفاده از این راهکارها سلامتی خود را در پردیس کلینیک به دست آورده‌اند. این راهکارها به کنترل افکار فردی که مصرف مواد مخدر را ترک کرده، کمک می‌کنند.
وسوسه مواد مخدر
در اوایل سوء مصرف مواد مخدر، فرد حالت خوشایندی را تجربه می‌کند. بنابراین فرد برای مصرف دوباره دچار وسوسه مواد مخدر می‌شود و به مصرف آن ماده عادت می‌کند.
میزان قدرت هر عادت بستگی به تعداد دفعاتی دارد که فرد مواد مخدر را مصرف کرده باشد. اگر فرد بخواهد این عادت را از بین ببرد، باید در مقابل وسوسه مواد مخدر مقاومت کند. زمانی که موفق به این رفتار شود، در واقع وسوسه مواد مخدر ضعیف و کم رنگ خواهد شد. برای کنترل موفقیت آمیز وسوسه مواد مخدر به زمان، تمرکز و حمایت اطرافیان نیاز است.
غالبا وسوسه مواد اعتیادآور در اولین روزهایی که می‌خواهید مواد را کلینیک ترک اعتیاد تهران کنید و در اوایل شروع درمان خیلی شدید است. اما نگران نباشید چرا که به تدریج و بازگشت زمان کمتر و کمتر خواهد شد. وسوسه مواد مخدر شبیه به یک موج دریا اوج می‌گیرد و زود هم فروکش می‌کند. وسوسه به مصرف مواد اعتیادآور ممکن است چند دقیقه و یا چند ساعت طول بکشد. فردی که قصد دارد با وسوسه مواد مخدر مقابله کند با اضطراب، تنش، افزایش ضربان قلب و… مواجه خواهد شد. وقتی این حالت‌ها را تجربه می‌کنید نباید دچار احساس گناه شوید و یا تصور کنید چون ضعیف هستید وسوسه به سراغ شما می‌آید. بلکه باید یاد بگیرید چگونه بر این احساسات و شرایط غلبه کنید.
توجه داشته باشید که وسوسه مواد مخدر زمانی قدرت خود را از دست می‌دهد که با عدم مصرف مواد همراه شود. مصرف هر از گاهی مواد کمپ ترک اعتیاد آور در پاسخ به آن، موجب زنده ماندن وسوسه می‌شود. اولین قدم برای کنترل وسوسه مواد مخدر، شناسایی عوامل تحریک کننده نسبت به مصرف مواد است. اغلب وسوسه مواد مخدر مانند این است که در ذهن کسی صحبت کند و با دلایل منطقی مجوز مصرف مواد را صادر کند.
سوء مصرف مواد مخدر چیست؟
سوء مصرف مواد مخدر به عنوان یکی از مشکل‌های بهداشتی، درمانی و اجتماعی حال حاضر شناخته شده است. اعتیاد منجر به آسیب‌های شدید و عمیق جسمی و روانی در فرد معتاد می‌شود. همچنین آسیب‌های اجتماعی مانند افزایش طلاق، بزهکاری و بیکاری را نیز به همراه خواهد داشت. سوء مصرف مواد مخدر به خصوص تریاک در ایران، دارای سابقه‌ای چند صد ساله است. طبق آمارهای منتشر شده از ستاد مبارزه با مواد مخدر تعداد تقریبی معتادان کشور در حدود یک میلیون و دویست هزار نفر است. همچنین تعداد بسیار زیادی به صورت تفننی از مواد مخدر استفاده می‌کنند.
سوء مصرف مواد مخدر غالبا به سوء استفاده از مواد اشاره دارد نه لزوماً معتاد بودن فرد به آن‌ها. با این حال، سوء مصرف مواد مخدر اغلب منجر به وابستگی فیزیکی و درنهایت اعتیاد می‌شود. سوء مصرف مواد مخدر با میل شدید به ماده اعتیادآور، علائم ترک و موارد دیگر همراه است. سوء مصرف مواد مخدر می‌تواند در طیف گسترده‌ای از مواد اعتیادآور، از داروهای تجویزی گرفته تا داروهای غیر قانونی خیابانی دیده شود.
سوء مصرف مواد مخدر به افراد دارای سابقه اعتیاد محدود نمی‌شود. چرا که بسیاری از افراد پس از مصرف داروهای تجویزی مانند مسکن‌های تجویزی دچار اختلال سوء مصرف مواد مخدر می‌شوند. سوء مصرف منظم مواد مخدر می‌تواند باعث الگوهای رفتاری جدی شود که منجر به اعتیاد می‌شود.
خطر اعتیاد و میزان سرعتی که فرد معتاد می‌شود با توجه به نوع ماده مخدر متفاوت است. برخی از دارو‌ها مانند مسکن‌های افیونی خطر بیشتری دارند و سریع تر منجر به اعتیاد می‌شوند. با افزایش مصرف مواد مخدر، متوجه می‌شود بدون آن‌ها نمی‌تواند به زندگی روزمره خود ادامه بدهد. تلاش برای مرکز بستری ترک مواد مخدر امکان دارد باعث میل شدید و علائم ترک شود.
در درمان سوءمصرف مواد مخدر چگونه کمک بگیریم؟
اطلاعات و آگاهی: به عنوان یک ابتدایی‌ترین گام، تهیه اطلاعات و آگاهی در مورد اعتیاد و درمان آن بسیار مفید است. می‌توانید به منابع معتبر درباره علایم و عوارض سوءمصرف مواد مخدر، راه‌های درمانی، مراکز درمانی و منابع پشتیبانی مراجعه کنید. سازمان‌ها و سایت‌های بهداشتی محلی، مراکز بهداشت روانی و اعتیاد و مراکز تحقیقاتی نیز منابع مفیدی برای اطلاعات مرتبط هستند.
حمایت روانشناختی: حمایت روانشناختی بسیار مهم است. افراد می‌توانند به روانشناسان و مشاوران اعتیاد مراجعه کنند تا در مورد مشکلات و نیازهایشان صحبت کنند. روانشناسان می‌توانند در تشخیص، ارزیابی و ارائه برنامه‌های درمانی مناسب به فرد کمک کنند.
مراکز درمانی: مراجعه به مراکز تخصصی درمان سوءمصرف مواد مخدر می‌تواند بسیار مؤثر باشد. این مراکز به فرد کمک می‌کنند تا در زمینه ترک اعتیاد و بازسازی زندگی خود پیشرفت کنند. در این مراکز، تیم‌های متخصص از جمله پزشکان، روانشناسان، مشاوران اعتیاد و سایر تخصص‌ها در خدمت هستند.
علائم سوء مصرف مواد مخدر
علائم سوء مصرف مواد مخدر بسته به نوع ماده مخدر می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به بررسی علائم سوء مصرف مواد مخدر در مواد اعتیادآور مختلف خواهیم پرداخت.
ماری جوانا، حشیش و سایر مواد مخدر حاوی حشیش
از حشیش به صورت خوراکی، استنشاق و یا همراه با کشیدن سیگار استفاده می‌شود. حشیش اغلب قبل از استفاده از مواد دیگر مانند الکل یا داروهای غیر مجاز مصرف می‌شود. علائم سوء مصرف حشیش شامل موارد زیر است:
- قرمزی چشم
- خشکی دهان
- احساس سرخوشی
- اضطراب یا اختلال پارانوئید
- مشکل در تمرکز
- افزایش فشار خون و ضربان قلب
- هوس شدید برای غذاهای خاص
- عدم هماهنگی بین اندام‌های حرکتی
باربیتورات‌ها، بنزودیازپین‌ها و خواب آورها
باربیتورات‌ها، بنزودیازپین‌ها و خواب آورها، داروهای موثر بر سیستم عصبی مرکزی هستند. از این مواد غالبا برای ایجاد احساس آرامش یا فراموش کردن افکار یا احساسات مربوط به استرس، استفاده می‌شود. علائم سوء مصرف آن‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- لکنت زبان
- عدم تمرکز
- خواب آلودگی
- عدم تعادل
- حرکات غیر ارادی چشم
- کاهش فشار خون و تنفس
- تحریک پذیری
متامفتامین، کوکائین و سایر محرک ها
محرک‌ها شامل آمفتامین‌ها، مت آمفتامین، کوکائین و متیل فنیدیت هستند. این محرک‌ها اغلب برای افزایش انرژی و بهبود عملکرد در محل کار یا مدرسه و یا کاهش وزن و کنترل اشتها استفاده می‌شوند. علائم و نشانه‌های سوء مصرف محرک‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بی خوابی
- سردرگمی و توهم
- تغییر رفتار یا پرخاشگری
- افزایش انرژی و بی قراری
- حالت تهوع یا استفراغ
- تغییر در ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن
- زخم‌های دهان، بیماری لثه و پوسیدگی دندان
مواد مخدر توهم زا
سوء مصرف مواد مخدر توهم زا بسته به نوع آن می‌تواند علائم و نشانه‌های مختلفی ایجاد کند. شایع ترین توهم زاها، اسید لیزرژیک دی اتیل آمید (LSD) و فنسیکلیدین (PCP) هستند.
علائم سوء مصرف ال اس دی به صورت زیر است:
• توهم
• رفتار تحریک آمیز
• ضربان قلب سریع و فشار خون بالا
سوء مصرف پی سی پی می‌تواند منجر به علائم زیر شود:
• عدم احساس درد
• مشکل در صحبت کردن
• حرکات غیر ارادی چشم
• افزایش فشار خون و ضربان قلب
• مشکلات مربوط به تعادل و حرکت
• رفتار پرخاشگرانه و خشونت آمیز
تفاوت وسوسه مواد مخدر با سوء مصرف مواد مخدر چیست؟
علائم سوء مصرف مواد استنشای بسته به نوع ماده، متفاوت است. با توجه به ماهیت سمی بودن این مواد، کاربران ممکن است دچار آسیب مغزی یا مرگ ناگهانی شوند. علائم سوء مصرف مواد استنشاقی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- لرزش
- سرگیجه
- ضربان قلب نامنظم
- حالت تهوع یا استفراغ
- حرکات غیر ارادی چشم
- ضایعات پوستی اطراف بینی و دهان
در درمان سوءمصرف مواد مخدر چگونه کمک بگیریم؟
سوء مصرف مواد مخدر همانطور که از نامش پیداست به طور کلی به مصرف بی رویه از هر نوع مواد مخدر می‌گویند. مصرف لاین مواد برای جسم و روان شخص خطرناک بوده و زندگی روزمره و اجتماعی او را مختل خواهد کرد. همچنین ممکن است در مقوله سوء مصرف مواد مخدر، فرد با استمرار به استعمال مواد مخدر در دوزهای زیاد، درگیر اعتیاد شود. پس همانطور که متوجه شدید، سوء مصرف مواد مخدر، یک قدم قبل از اعتیاد به یک ماده مخدر است.
اما وسوسه مواد مخدر مربوط به دوران ترک مواد اعتیادآور می‌شود. وقتی نوبت به سم زدایی و درمان اعتیاد به مواد مخدر می‌رسد، متوجه می‌شویم که غلبه بر هر نوع اعتیاد مشکل است. وسوسه مواد مخدر در مشاوره ترک اعتیاد نقش بسیار مهمی دارد. چرا که بسیاری از ترک‌های ناموفق که به عود اعتیاد منتهی شده‌اند تنها به دلیل ناتوانی در کنترل وسوسه مواد مخدر بوده‌اند.
تکنیک‌های مقابله با وسوسه
برای پیشگیری از وسوسه مواد مخدر بعد از ترک اعتیاد، راه‌های زیادی وجود دارد. در این قسمت از مقاله به برخی از این راهکارها و تکنیک‌ها اشاره کرده‌ایم:
اهمیت دادن به سلامتی خود
باید بدانید که شما مهم ترین فرد در زندگی خودتان هستید و باید به سلامتی خود بیش از هر چیز دیگری اهمیت دهید. در غیر این صورت ممکن است دوباره در دام اعتیاد گرفتار شوید. یکی از مهمترین تکنیک‌هایی که به جلوگیری از وسوسه مواد مخدر کمک می‌کند، توجه و مراقبت از خود است. باید به طور هم زمان از جسم و روح خود مراقبت کنید.
یادآوری دلایل و انگیزه‌های ترک برای جلوگیری از وسوسه مواد مخدر
می‌توانید دلایل و انگیزه‌هایی که باعث شد تصمیم به هزینه کمپ ترک اعتیاد بگیرید را یادداشت کنید و همراه خود داشته باشید. زمانی که در شرایط وسوسه مواد مخدر قرار گرفتید با مرور این نوشته‌ها انگیزه شما برای عدم مصرف دوباره مواد مخدر بالا می‌رود.
مقابله با افکار وسوسه انگیز
ممکن است افکاری پس از ترک اعتیاد به سراغ فرد بیاید و او را به یاد روزهای خوش مصرف مواد مخدر بیندازد. این مورد باعث می‌شود تا فرد به وسوسه مواد مخدر جواب مثبت بدهد و بعد از ترک متادون ، دوباره مواد مخدر را مصرف کند. به هیچ وجه نباید به این افکار توجه کنید. باید بپذیرید که یک فرد معتاد در تمام طول عمر خود در مقابل مواد مخدر، فردی آسیب پذیر است. به شکلی که نیاز است که به طور مداوم بهبودی خود را پیگیری کند.
راهکار دیگری که زمان هجوم این افکار، مناسب است، تلاش برای درگیر کردن ذهن خود به مسائل و موضوعات دیگر است. همچنین می‌توانید خود را مشغول انجام کاری کرده و به نوعی خودتان را سرگرم کنید.
قرار نگرفتن در شرایط وسوسه انگیز
قرار نگرفتن در شرایط وسوسه مواد مخدر، تکنیک دیگری است که باید به کار بگیرید. قرار گرفتن در مکان‌هایی که قبلا آنجا مواد مصرف می‌کردید و یا دیدن افراد معتاد، ولع مصرف مواد را در شما بیدار می‌کند.
سعی کنید مکان‌هایی که ممکن است دچار وسوسه مواد مخدر شوید را از قبل شناسایی کرده و از رفتن به آنجا خودداری کنید. تمام شرایط، مکان‌ها، افراد و محرک‌ها را به طور کامل شناسایی کنید و می‌توانید برای این کار از روانشناس نیز کمک بگیرید.
مهم ترین استراتژی‌ها برای کنترل وسوسه‌های زمینه ساز مصرف مواد مخدر
- کنترل افکار: زمانی که دچار وسوسه مواد مخدر شدید، سعی کنید به فکر کردن به مصرف مواد مخدر خاتمه دهید.
- یادآوری نتایج منفی مصرف: برای کنترل وسوسه مواد مخدر، به یاد آوردن پیامد‌های ناشی از مصرف آن‌ها در گذشته مناسب است. یک برگه کاغذ بردارید و بر روی آن نتایجی که از مصرف مواد مخدر به دست آورده‌اید را یادداشت کنید.
- اجتناب از شروع کننده‌ها: قدم بعدی این است که همه شروع کننده‌ها را از خود دور کنید. اگر مواد مخدر در اطراف خود مشاهده کردید، آن را دور بیندازید. اگر در مکانی هستید که دیگران مواد مخدر مصرف می‌کنند، آنجا را سریعا ترک مواد خدر کنید. از همه شرایط و روابطی که شما را برای مصرف تحت فشار قرار می‌دهد، دوری کنید.
- کمک خواستن: آخرین مرحله برای کنترل وسوسه مواد مخدر، کمک خواستن از دیگران است. زمانی که میزان وسوسه مواد مخدر زیاد می‌شود و نمی‌توانید از پس آن برآیید، با مشاورتان تماس بگیرید. از اینکه درباره حس خود حرف بزنید، خجالت نکشید. چرا که وسوسه مواد مخدر امری طبیعی است و برای همه کسانی که مواد مخدر مصرف می‌کرده‌اند نیز اتفاق افتاده است.
- به تاخیر انداختن تصمیم برای مصرف: وسوسه مواد مخدر با گذشت زمان و به تدریج کاهش یافته و از بین می‌رود. تصمیم خود را برای پاسخ به وسوسه مواد مخدر به روزها و ساعات بعد موکول کنید. این مورد کمک می‌کند که میزان شدت و قدرت وسوسه شما با گذشت زمان کاهش پیدا کند.
- نفس عمیق بکشید: با توجه به اینکه وسوسه مواد مخدر در پاسخ به شرایط استرس زا ایجاد می‌شود، با تنفس عمیق، شدت وسوسه را کاهش دهید.
غلبه بر وسوسه مصرف بعد از ترک مواد مخدر
افکار وسوسه انگیز هر لحظه افراد معتاد را تهدید می‌کند. به شکلی که با یادآوری دوران خوش مصرف مواد مخدر، ممکن است فرد به سمت مصرف دوباره مواد گرایش پیدا کند. اما در صورتی که فرد از قبل برنامه‌ای برای مواقعی که دچار وسوسه می‌شود، در نظر بگیرد می‌تواند افکار خود را کنترل کند. هر کاری که فرد با آن راحت تر است و می‌تواند با انجام آن وسوسه مواد مخدر را کنترل کند، مفید است. همچنین می‌تواند با انجام فعالیت‌های مفیدی مانند ورزش، تغذیه سالم و خواب کافی به طور کلی اقدامی مثبت برای جلوگیری از لغزش بردارد.
خلاصه مطلب
سعی کنید تمام تمرکز و توجه خود را روی برنامه‌هایی که باید برای حفظ پاکی و بهبودی خود انجام دهید، معطوف کنید. توجه به افکاری که شما را به یاد گذشته می‌اندازد و به شما استرس می‌دهد را کنار بگذارید. چرا که این افکار شما را از لحظه حال و اقداماتی که باید برای جلوگیری از وسوسه مواد مخدر انجام دهید، غافل می‌کند.
برای جلوگیری از وسوسه مواد مخدر می‌توانید از کلینیک ترک اعتیاد پردیس کمک بگیرید.
سوالات متداول وسوسه مواد مخدر
سوء مصرف مواد مخدر به عنوان یکی از مشکل‌های بهداشتی، درمانی و اجتماعی حال حاضر شناخته شده است. اعتیاد منجر به آسیب‌های شدید و عمیق جسمی و روانی در فرد معتاد می‌شود. همچنین آسیب‌های اجتماعی مانند افزایش طلاق، بزهکاری و بیکاری را نیز به همراه خواهد داشت.
از حشیش به صورت خوراکی، استنشاق و یا همراه با کشیدن سیگار استفاده می‌شود. حشیش اغلب قبل از استفاده از مواد دیگر مانند الکل یا داروهای غیر مجاز مصرف می‌شود. علائم سوء مصرف حشیش شامل موارد زیر است:
- قرمزی چشم
- خشکی دهان
- احساس سرخوشی
- اضطراب یا اختلال پارانوئید
سوء مصرف مواد مخدر همانطور که از نامش پیداست به طور کلی به مصرف بی رویه از هر نوع مواد مخدر می‌گویند. مصرف لاین مواد برای جسم و روان شخص خطرناک بوده و زندگی روزمره و اجتماعی او را مختل خواهد کرد.
