زمانی که فرد معتاد با تصمیم خودش یا حتی به اصرار خانواده تصمیم به ترک سیگار و یا ترک مواد مخدر می گیرد به نوعی وارد مرحله ای ازدرمان می شود.  

آنچه در این مرحله مهم است این است که رویکرد خانواده باید نسبت به وی با رویکرد زمان مصرفش متفاوت باشد…

ما خانواده را یک سیستم در نظر می گیریم که افراد آن زنجیره وار به هم متصل هستند و رفتارهایشان روی یکدیگر کاملا موثر و تاثیرگذار است. ما فرد معتاد را هم یکی از اجزای این سیستم درنظر می گیریم و برای آنکه بخواهیم این جزء را درمان کنیم یا رفتارش را تغییر بدهیم، باید رفتارها و ارتباطات سایر اجزا را هم نسبت به آن تغییر دهیم زیرا در سال های زمان مصرف مواد و زمان تخریب، خانواده به تدریج با رفتارهای اعتیادگونه فرد تطبیق پیدا کرده است. یعنی وقتی فرد در گذشته مواد مصرف می کرده است تنبیه ها، تشویق ها و فشارهای خیلی زیاد برای ترک از سوی افراد خانواده، باعث شده خانواده از نظم خودش خارج شود. حال برای آنکه این جزء بخواهد رفتارهایش را درست کند و به بدنه سالم خانواده بازگردد به همان نسبت افراد خانواده هم باید تغییراتی در رفتارهای خود ایجاد کنند تا آمادگی پذیرش فرد در حال ترک را داشته باشند.

یکی از راه های ترک اعتیاد، درمان های پرهیز مدار است که فرد با قطع هرگونه ماده مخدر یا محرک دچار علائم ترک می شود و طی ۳ هفته با استفاده از داروهای مجاز مانند داروی بوپرونورفین (زیرزبانی) که در کلینیک های ترک اعتیاد تجویز می شوند یا داروهای مجاز بدون مورفین که پزشک برای وی نسخه می کند، یا حتی بدون مصرف هیچ گونه دارویی یک دوره حدودا یک ماهه علائم محرومیت از مواد را تجربه می کند. این علائم با توجه به نوع مواد مخدر متفاوت است اما مهم ترین اصلی که وجود دارد این است که خانواده باید بداند فرد طی دوره درمان فوق العاده تحریک پذیر است و به حمایت عاطفی بسیار زیادی احتیاج دارد. یعنی فرد در شرایطی قرار دارد که امکان برگشت به گذشته و تجدید خاطرات آن قوی تر از توانایی فرد در تصمیم گیری برای آینده است.

به همین دلیل ما به خانواده ها توصیه می کنیم که تمام تلاششان را انجام دهند تا فرد علائم محرومیت اش را راحت تر تحمل و درنهایت ترک کند.

خانواده در کنار درمانگر اعتیاد

یکی از اقداماتی که خانواده ها باید انجام دهند ارجاع فرد نزد پزشک و مشورت کردن با مشاور، درمانگر یا گروه های خودیاری است. از همه مهم تر اینکه تا حد امکان از درمان های سرخود و غیرعلمی بپرهیزند و هیچ دارویی را بدون نظر پزشک برای فرد در حال ترک تجویز نکنند. خانواده ها بعد از گذشت این مدت برای اطمینان خودشان و فرد در حال ترک از اینکه آیا مواد مخدر کاملا از بدنش پاک شده است یا نه باید به پزشک مشاور مراجعه کنند تا از وی تست گرفته شود. در این زمان پیشنهادهایی مانند شرکت در جلسات مشاوره، شرکت در گروه های خودیاری ، شرکت در جلسات گروه درمانی یا استفاده از دارویی به نام نالتروکسان که دارویی ضدمورفین است و گیرنده های مورفینی موجود در بدن فرد را کاملا مسدود می کند و به افرادی که ترک کرده اند داده می شود می تواند در حفظ پاکی بسیار موثر باشد. مسلما از این زمان به بعد خانواده ها باید رویکرد جدیدی در مقابل فرد ترک?کرده داشته باشند. اولین اولویت ما برای خانواده ها یادگیری شرایط و رفتارهای جدید است. خانواده باید بداند این امکان وجود دارد که فرد بدون آنکه خودش بخواهد دچار یادآوری دوران مصرف شود. این یادآوری در واقع یک واکنش فیزیولوژیک در بدن فرد است. مثال خیلی ساده آن هم این است که وقتی فردی در طولانی مدت به یک عامل یا ماده ای عادت می کند، بعد از مدتی که از آن عامل جدا می شود دچار علائم و شواهد مربوط به محرومیت و ترک آن ماده یا عامل می شود.

به این شکل که سیستمی در بدن وی بر اثر تماس با عوامل یادآوری کننده مصرف، وسوسه و میل به مصرف ماده را بالا می برد. درواقع می توان گفت در صددرصد افرادی که ترک پرهیز مدار دارند وسوسه، یادآوری و میل به مصرف هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی رخ می دهد. بنابراین خانواده باید این واقعیت را بپذیرد و با روی باز از فرد بخواهد که احساسش را طی این یادآوری ها برایشان تعریف کند تا فرد، خانواده و مشاور متوجه عواملی که این یادآوری ها را ایجاد کرده است، باشند و در حذف آنها بکوشند. خانواده ها باید بدانند که نمی توانند منکر وجود چنین وسوسه هایی شوند اما قطعا می توانند به فرد در حال ترک کمک کنند تا از این وسوسه ها به سلامت عبور کند.

 کمک به فرد در حال ترک برای حذف عوامل وسوسه انگیز

یکی از دلایلی که در بسیاری اوقات ایجاد وسوسه می کند برخورد یا روبه روشدن با عوامل مصرف مانند محیط های مصرف گذشته، افرادی که با هم مواد مصرف می کرده اند و ابزارآلات مصرف است. خانواده ها باید ضمن پذیرش این مساله در حذف چنین عواملی بکوشند و از پزشک درمانگر اعتیاد بخواهند تا راه های برخورد فرد در حال ترک را در چنین مواقعی به آنها آموزش بدهد. در ضمن فراموش نکنید اعتیاد یک بیماری مزمن است پس امکان دارد علائم عود، لغزش و علائم ابتدایی لغزش که وسوسه است تا مدت ها وجود داشته باشد اما روز به روز با بالا رفتن مدت پاکی و یاد گرفتن تمریناتی که چگونه باید با این لغزش ها مبارزه کرد، وسوسه ها کمرنگ و کمرنگ تر می شود و فرد در برابر آنها قوی تر شده و بهتر واکنش نشان می دهد.

 خانواده ها توقع زیادی نداشته باشند

بسیاری از خانواده ها انتظار دارند که فرد بعد از دوره سم زدایی به سرعت دقیقا به عملکرد سال های قبلی که هیچ موادی مصرف نمی کرد، برسد یا بعد از دوره یک ماهه سم زدایی دقیقا عملکرد یک فرد سالم را داشته باشد. خانواده ها باید بدانند رسیدن به سلامت کامل به این سادگی ها نیست زیرا وضعیت جسمی و فیزیولوژیک فرد به علت مدت زمان مصرف و سپس قطع مصرف دچار تغییراتی می شود در نتیجه فرد نباید تحت فشار کاری و استرس های خانوادگی باشد. شادی زیاد، ناراحتی بیش از اندازه، فشارهای خانوادگی یا کاری زیاد برای جبران خسارت گذشته در دوران پس از ترک مواد مخدر می تواند برای فرد معتادی که حالا ترک کرده است، خطرناک باشد. برای روشن تر شدن موضوع یک مثال برایتان می زنم. فردی بعد از ترکش بارها و بارها دچار لغزش می شد. وقتی با خانمش صحبت کردیم متوجه شدیم که فرد بعد از دوران ترک دچار وسوسه می شود. به همین دلیل بسیار ناراحت و عصبانی شده و این را برابر با مصرف مواد می داند و حالا احساس شرم و گناه می کند.

همین احساس گناه مشکل فرد را بدتر می کرد اما اگر وی و خانواده اش بدانند که ایجاد وسوسه و میل به مصرف فرآیندی طبیعی است و امکان دارد اتفاق بیفتد اولا منتظرش خواهند بود و ثانیا یاد خواهند گرفت و تمرین خواهند کرد که در برابر وسوسه ها چگونه با فرد برخورد مناسبی داشته باشند. توصیه ای که ما به این زوج داشتیم این بود که هرگاه فرد دچار وسوسه مصرف مواد شد آن را با همسرش در میان بگذارد و در مورد آن با هم صحبت کنند و بررسی کنند که چه عاملی باعث ایجاد این وسوسه شده است تا وی بتواند جهت فکری همسرش را تغییر دهد و هر دو در حذف آن عامل بکوشند. این کار باعث آرامش فرد ترک کننده و خانواده وی خواهد شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید :

02155140531

موضوعات مرتبط :

معتادان را به زور وادار به ترک اعتیاد نکنید

  |  نه گفتن را برای توصیه مصرف مواد مخدر یاد بگیریم  |  نباید اعتیاد و ترک اعتیاد را ساده پنداشت